Archivolta

Kondycja współczesnej przestrzeni publicznej.

"Miasto winno zapewnić każdemu mieszkańcowi pełną swobodę osobistą, duchową i materialną oraz korzyści wynikające z ogólnego działania. (...) Prawo powinno być wszędzie podporządkowane interesom wspólnoty, tak aby każda jednostka miała dostęp do podstawowych radości: dobrobytu ogniska domowego i piękna miasta",  Karta Ateńska, C.I.A.M., 1933

Wnętrze miasta. Ulice i jego place. Nobliwe salony czy intymne buduary. Intrygujące wąwozy komunikacji i długie korytarze w zwartej zabudowie, kameralne dziedzińce czy podwórza o zaskakujących zaułkach. Tłoczne pasaże, czy ogrody dla wytchnienia. Kojąca zieleń i terapeutyczna woda przestrzeni otwartej.
Wszystkie tworzą niepowtarzalną aurę nie tylko Rzymu, Barcelony, Paryża, Pragi czy Krakowa - ale i każdego bardziej pospolitego skupiska budowli. Są osnową i sceną, na której rozgrywa się codzienny teatr zdarzeń. Bez nich nie ma miasta. Są jego istotą i najbardziej rozpoznawalna sferą, która decyduje o magii i charakterze miejsca. O jego ulotnym poczuciu wyjątkowości czyli tzw. genius locci. Dzięki nim układ urbanistyczny staje się rozpoznawalny, zrozumiały i zapada w pamięć.

Jaka jest współczesna przestrzeń publiczna?

Czy zawsze dostępna, przyjazna i wygodna w użytkowaniu, czy inspiruje do działania i kontaktów międzyludzkich, czy kreuje pozytywne zachowania społeczne?

Celem zmagań wielu architektów, urbanistów i inwestorów było zawsze poszukiwanie komfortu przestrzeni publicznej.

Świadectwem ciągłości tego procesu jest wykreowanie ponadczasowych rozwiązań greckiej agory i rzymskiego forum, kultywowanych w średniowieczu i czasach nowożytnych.

To także dobrze i dziś funkcjonujące historyczne wnętrza Piazzy del Popolo w Rzymie, placów w Nancy (Stanislas, de la Carriere i du Gouvernment), bulwarów Haussmana w Paryżu czy wielu innych. Howardowska idea "Garden city and rural belt" także się nie zestarzała, a Karta Ateńska wpłynęła na demokratyzację przestrzeni otwartej, zapewniając każdemu powszechny do niej dostęp.

Jak dziś zorganizować przestrzeń dla wszystkich, by czuli się partnerami w jej użytkowaniu? Jak w ponowoczesnym świecie globalnej konsumpcji, narcyzmu kulturowego i fetyszyzmu dla towaru, ocalić przestrzeń wspólną przed degradacją i zagarnianiem jej przez prywatnego dewelopera?

Wiodące artykuły niniejszego wydania mają za cel sprowokować dyskusję na ten temat.

Miłej lektury i udanego wypoczynku w czasie wakacji.